Η δεκαετία του 80 ήταν μια φτωχή δεκαετία για την Ελλάδα της

μεταπολίτευσης στο χώρο του βιβλίου και της Τέχνης, με την λαίλαπα του λαικισμού του ΠΑΣΟΚ αλλά και την Ευρώπη των αλλαγών..Ριγκανισμός, Χομεϊνί, σοσιαλιστές και ΕΕ σε μια υφήλιο που έδειχνε ότι ο γιαπισμός θα είναι η νέα θρησκεία. Παρ όλα αυτά κάποια βιβλία, ξεχώρισαν ή

έστω σημάδεψαν την Ελληνική και ξένη παραγωγή.(το παρόν άρθρο έχει πρωτοδημοσιευθεί στο Rockyourlife) . Στην νοσταλγία όσων δεν έζησαν τα 80ς, απαντάμε με την αμείλικτη αλήθεια, για μια δεκαετία που είναι σχεδόν μίσό αιώνα πλέον μακριά μας.

1980: «Το ρεστοράν στο τέλος του σύμπαντος» ,

Ντάγκλας Άνταμς (Φανταστικός κόσμος)

. Ένα βιβλίο που σηματοδότησε, το δεύτερο μέρος της τριλογίας που έγινε πενταλογία, την επιστημονική φαντασία στο σατιρικό

απόγειο της. Αν οι Μόντι Πάιθονς έγραφαν , τα βιβλία τους θα είχαν ακριβώς

αυτή τη μορφή.Ο απόλυτος οδηγός σουρεαλιστικου και ενίοτε πολιτικά μη ορθου χιούμορ, σε μια εποχή δημιουργικής φαντασίας, από έναν μοναδικό συγγραφέα.

«Το εγχειρίδιο του καλού κλέφτη» (Νεφέλη) του Ηλία Πετρόπουλου

κυκλοφόρησε το 1979, αλλά ήταν το βιβλίο που φοβήθηκε το δικαστικό σώμα

και ο πολιτικός κόσμος και απαγόρευσε. Το 1980 και για αρκετά χρόνια

κυκλοφορούσε χέρι με χέρι, κάτω από τον πάγκο του βιβλιοπωλείου, δίνοντας

μια ζοφερή αλλά πραγματική εικόνα για το Ελληνικό σωφρονιστικό, δικαστικό

σύστημα της εποχής καθώς και τις συνήθειες, ενός υποκόσμου που άλλαξε, μαζί

με τον κώδικα τιμής του. Σήμερα διαβάζερται με νοσταλγία, καθώς ο Ελληνικός υπόκοσμος, έχει αντικασταθεί από εισαγώμενες μαφίες και νεαρούς κακοποιούς εθισμένους στην βία, χάρη στην απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, απόρροια της ευμάρειας των 80ς-90ς και της απόρριψης των ηθικών αξιών προς όφελος του νεοπλουτισμού και της Αριστεράς με δεξιά τσέπη.

1981: «525 τάγμα πεζικού», (Κέδρος) Διονύσης Χαριτόπουλος,

Η απομυθοποίηση της επιστράτευσης σε ένα βιβλίο σταθμό για τον Έλληνα

σκεπτόμενο αναγνώστη. Με λόγο εύστροφο και κοφτερό, αποδομεί μια τραγική

στιγμή για τον Ελληνικό στρατό και την Ελληνική κοινωνία, σε μερικές δεκάδες

σελίδων, που σε διασκεδάζουν, προβληματίζουν και στεναχωρούν,

αναδεικνύοντας ακόμη μια φορά το πρόβλημα του Έλληνα. Η έλλειψη ιστορικής

γνώσης, η αμορφωσιά, η τυπολατρία, κουτοπονηριά και ο φόβος μπροστά στις

ευθύνες, καυτηριάζονται σε ένα βιβλίο που φέρνει δάκρυα στα μάτια, όχι πάντα

από τα γέλια.Μια μυθιστορηματική απόδοση της επιστράτευσης του 74, που δυστυχώς ωχριά, μπροστά στην αλήθεια, τόσο στο κωμικό ,όσο και το τραγικό επίπεδο.

1982: «Το σπίτι των πνευμάτων» Ιζαμπέλ Αλιέντε (Ωκεανίδα),

Το μυθιστόρημα που καθιέρωσε την Αλιέντε, πέραν της ιδιότητας της ως κόρης του πρώην

προέδρου της Χιλής, σαν μια συγγραφέα με πηγαία έμπνευση. Μια αλληγορία

για την Χιλή, την εξουσία αλλά και την οικογένεια, με χαρακτήρες ποτισμένους

από το Λατινοαμερικάνικο ταπεραμέντο. Αναγκαίο ανάγνωσμα για την δεκαετία του 80, για κάθε "φιλοπροοδευτικό" αναγνώστη

«Η μάχη για την Ισπανία: Ο Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος 1936-1939»,

(Γκοβόστης) Άντονι Μπίβορ,

Ο γνωστός ιστορικός καταπιάνεται με τον

πρόδρομο του Β ΠΠ σε ένα καταλυτικό βιβλίο. Ο ρόλος της ΕΣΣΔ στην διάλυση

των αναρχικών, οι σφαγές των αστών, καθολικών ιερέων, γαιοκτημόνων στα

πλαίσια της εξάλειψης των ταξικών εχθρών αλλά και τα αντίμετρα των

Φρανκιστών, περιγράφονται όλα αντικειμενικά και αναλυτικά. Από τα πρώτα

βιβλία που μιλάνε για τους πραγματικούς λόγους της ήττας των επαναστατών,

της εσωτερικής διχόνοιας Κομμουνιστών-αναρχικών αλλά και των ακροτήτων, που κάλυψε η δημοσιότητα της Γκερνίκα. Όσα μόνο ο Κεν Λόυτς, τόλμησε να παρουσιάσει στο "Γη και ελευθερία" και σιωπούσε επιδεικτικά η Ελληνική αριστερά

1983: «Κριστίν» -Στέφεν Κινγκ (Bell)

Το πιο ροκ ν ρολ βιβλίο του Αμερικανού συγγραφέα, συνδυάζει την ροκ ν ρολ μυθολογία, με τον τρόμο σε ένα μίγμα

εκρηκτικό. Η ομώνυμη ταινία του Κάρπεντερ, που ακολούθησε δεν μπόρεσε να

αποδώσει, όσα έβαλε στο χαρτί ο Κίνγκ, σε μία από τις πιο εμπνευσμένες

στιγμές του. Αναγκαίο ανάγνωσμα για κάθε ροκ ν ρολ οπαδό. Αν το ροκ ν ρολ ήταν βιβλίο, θα ήταν το "Κριστίν"

1984: «Νευρομάντης» -Γουίλιαμ Γκίμπσον (Αίολος)

Το κίνημα του cyber punk

δημιουργήθηκε από αυτό το βιβλίο. Προφητικό, ριζοσπαστικό,γλωσσοπλαστικό, μας έμαθε έννοιες όπως ο «καβαλάρης της κονσόλας», που σήμερα φαντάζουν συνηθισμένες. Πολύ πριν το διαδίκτυο και την διάχυση της πληροφορίας, μίλησε για την αξία της πληροφορίας , βιομηχανικής ή άλλης και τον κόσμο που οι άνθρωποι θα κινούνται συνδεδεμένοι με τους υπολογιστές. Το βιβλίο που καθόρισε τις επόμενες δεκαετίες και διαβάστηκε ελάχιστα από αυτούς που αφορούσε, τους λάτρεις των υπολογιστών, ένα μοντέρνο κλασικό, από την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας του.

«Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» (Εστία) Μίλαν Κούντερα,

Κεντροευρωπαική λογοτεχνία με φιλοσοφικές αναζητήσεις στα καλύτερα της.

Δημιουργική γραφή, νοήματα που ζητάνε την προσοχή σου, ερωτήματα που

θέλουν την σκέψη σου και απαντήσεις που το βιβλίο δεν θα δώσει, αλλά θα

πυροδοτήσει την δημιουργική αναζήτηση τους από τον αναγνώστη.

Σοβαρότητα, αφέλεια, έρωτας, αναζητήσεις , λογοτεχνία και φιλοσοφία

συνυφασμένα σε ένα βιβλίο που αποτελεί λογοτεχνικό μνημείο.

1985 "Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς..." (Γράμματα, 1985) Χρόνης Μίσσιος

Το βιβλίο που αποκαθήλωσε τον Ελληνικό σταλινισμό, ξεγύμνωσε την

«αριστερή» συνείδηση και αποδόμησε τους ΠΑΣΟΚικούς μύθους περί

αντίστασης, από έναν επιζώντα, που αγάπησε την χώρα του και την ελευθερία

περισσότερο από την υποταγή στο κόμμα και αργότερα όπως άλλοι, την εξουσία

και το χρήμα. Προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στους αριστερούς κύκλους των

προαστίων, γιατί τους υπενθύμισε, ότι τον πρώτο λόγο έχουν άνθρωποι σαν

τον Μίσσιο που έζησαν τον φασισμό ως αντίπαλοι σε εξορίες και φυλακές ,αλλά

και τον κομματικό φασισμό της αριστεράς ως αντιδραστικοί και αναθεωρητές.

1986: «Λιγότερο από μηδέν» (Σέλας) Μπρετ Ιστον Ελις

Το πρώτο βιβλίο του με θέμα τη "χρυσή γενιά" της Καλιφόρνιας στη δεκαετία του 80 και το τρίπτυχο σεξ, ναρκωτικά και ροκ εν ρολ, είναι ένα χρονικό της ισοπέδωσης και της υπερβολής που εμπνέει το Λος Άντζελες , αποτέλεσε την πρώτη φωνή της

γενιάς του, που περιέγραψε την «χρυσή» παρακμή της δεκαετίας του 80.

1987: «Νορβηγικό δάσος», (Ψυχογιός), Χαρούκι Μουρακάμι,

H πρώτη μεγάλη επιτυχία του Ιάπωνα συγγραφέα εκτός των συνόρων της χώρας του, είναι φόρος τιμής στο ομώνυμο τραγούδι των Beatles, που αποτελεί και αγαπημένο

τραγούδι του κεντρικού ήρωα. Συναισθηματικές εναλλαγές, ευαισθησία και η

Ιαπωνία των 60ς σε ένα βιβλίο γεμάτο νοσταλγία και συναισθήματα.

“I m with the band, Confessions of a groupie” Pamela Des Barres,

Το βιβλίο που αποτελεί φόρο τιμής στις γκρούπις, στην προσφορά τους στην ευχαρίστηση του ροκ σταρ/μουσικού αλλά και μια περιδιάβαση στα χρόνια της κραιπάλης, όπως παρουσιάστηκαν στο “Almost famous”, η προσωπική ιστορία της PMB που γνώρισε «προσωπικά» μερικά από τα πιο γνωστά πρόσωπα της ροκ

μουσικής των 60ς και 70ς.

1988: "Ο Αλχημιστής" (Λιβάνης) Πάολο Κοέλιο

Ο ύμνος των απανταχού νέο χίπηδων, ένα βιβλίο γεμάτο απλοϊκότητα, συναισθηματικό, ουμανιστικό, σημάδεψε το κίνημα των βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και εσωτερικής αναζήτησης. Το πρόβλημα του συγγραφέα είναι ότι ουδέποτε ανέκαμψε

συγγραφικά για να φτάσει σε τέτοια ύψη καθαρής σκέψης και γραφής.. Από την άλλη τον καθιέρωσε σαν τον βασιλιά των meme στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης

'Σατανικοί Στίχοι' (Ψυχογιός) Σαλμάν Ρουσντί

Ένα βιβλίο περισσότερο γνωστό για την διαταγή εκτέλεσης από το καθεστώς Χομεϊνί, για προσβολή του Προφήτη, την εκτέλεση του μεταφραστή και του εκδότη και λιγότερο για την ποιότητα του, αποτέλεσε χαρακτηριστικό ,της αντιμετώπισης της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών από τον μουσουλμανικό κόσμο, σε μια εποχή που έννοιεςόπως «Ισλαμικό κράτος», «Μουσουλμανικός φανταμενταλισμός» ήταν στα σπάργανα, αλλά οι Ευρωπαίοι έκαναν όπως και κάνουν τη στρουθοκάμηλο. Η απόπειρα έγινε σχεδόν πράξη, μερικές δεκαετίες μετά την έκδοση του βιβλίου, δείχνοντας, οτι οι μουσουλμάνοι (φανατικοί) δεν ξεχνούν και δεν συγχωρούν.

«Το χρονικό του χρόνου» (Κάτοπτρο) Στήβεν Χώκινγκ

Από τα πιο σημαντικά έργα εκλαϊκευμένης θετικής επιστήμης. Οι ιδέες που αναλύονταν στις σελίδες του προέρχονταν από την πρώτη γραμμή της έρευνας του Σύμπαντος.. Κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την έκδοση του, σημειώθηκαν σημαντικές πρόοδοι στην τεχνολογία της παρατήρησης τόσο του μικρόκοσμου όσο και του μακρόκοσμου, έτσι η

κοσμολογία και η θεωρητική φυσική εισήλθαν σε μια χρυσή εποχή. Ο Στήβεν Χώκινγκείναι από τους πρωτεργάτες επιστήμονες που συνέβαλαν σε αυτή την αναγέννηση. Με αυτό το βιβλίο έκανε περήφανο κάθε «σπασίκλα» του σχολείου, που επιτέλους πήρε τα

φώτα της δημοσιότητας από αθλητές, ηθοποιούς και μουσικούς, χρησιμοποιώντας μόνο την δύναμη του πνεύματος. Τον καθιέρωσε ως ένα από τα πιο δημοφιλή επιστημονικά

και αναγνωρίσιμα πρόσωπα του 20 ου αιώνα, μαζί με τον Αϊνστάιν.

.

1989: "Το φοβερό βήμα",(Εξάντας) Κώστας Ταχτσής,

Η αυτοβιογραφία του συγγραφέα. Η γραφή του γεμάτη πάθος η πένα του ακάματη και αδάμαστη, αντίστοιχα η περιγραφή της ζωής του, σε βυθίζει στον προσωπικό του κόσμο,

των παθών, των τραβεστί και του περιθωρίου. Βιβλίο για γερά στομάχια, που

σόκαρε την ως γνωστόν πουριτανική και υποκριτική Ελληνική κοινωνία. Ως σήμερα συζητιέται και διαβάζεται ελάχιστα, από μια κοινωνία πολύ πιο "ανοικτή", στα λόγια και εξίσου οπισθοδρομική στην πράξη,

1990 «Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης», (Όπερα) , Λούις Σεπούλβεδα.

Η πρώτη συγγραφική απόπειρα του πρώην συντρόφου του Αλιέντε ,ακτιβιστή,

οικολόγου και πολιτικού εξόριστου, Λ. Σεπούλβεδα αποτέλεσε ένα οικολογικό

παραμύθι, βασισμένο στις εμπειρίες του από την παραμονή στους Ινδιάνους

Σουάρ του Αμαζονίου. Γεμάτο απλότητα, συναισθήματα και αγάπη για τη ζωή

και την φύση, μαζί με τον «Αλχημιστή», είναι ότι πιο ουμανιστικό έχει γραφτεί

στη δεκαετία των γιάπηδων και των μπουζουκιών. Απαρχή μιας καριέρας που

είναι στολίδι για την Λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία.

Τα 80ς σήμαιναν βιβλιοπωλεία στέκια, Πολιτεία,Πρωτοπορεία, Φωλιά του Βιβλίου, Ελευθερουδάκη,Φιλιππότη, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, , παλαιοβιβλιοπωλεία στο Μοναστηράκι και ατελείωτους διαλόγους, λεκτικές συρράξεις και μια κουλτούρα που χάθηκε με την έλευση του ηλεκτρονικου τύπου και των 800 λέξεων μέγιστο κείμενο ανα σελίδα. Σήμαιναν έκθεση σε Πανελλαδικές με ανάπτυξη επιχειρημάτων και οχι προ κατ essays αλλά όπως καθετι έδωσαν τη θέση τους σε κάτι διαφορετικό, ίσως καλύτερο, ίσως οχι, με τα βιβλία στις βιβλιοθήκες, νοστλγούς του παρελθόντος, όπως λέει και ο Γιοκαρίνης