Διαβάζουμε τόσα πολλά για τα κινήματα για την φυλετική ισότητα και πώς επηρεάζουν τον άμεσο εκφραστή τους στην τέχνη, την λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Διαβάζουμε όμως ελάχιστα για τη νέα γενιά συγγραφέων που αν και με κολεγιακή, προσεγμένη γραφή, όπως λέει και ο φίλος μου η «Πτήση του Πηγάσου» ανατρέχουν στην υποκουλτούρα της παλπ λογοτεχνίας, των αστυνομικών μυθιστορημάτων και τα ενδύουν με τον μανδύα της αληθοφάνειας μέσα από την εισαγωγή πραγματικών χαρακτήρων της μαύρης παραβατικής κοινότητας. Ανθρώπων του κοινού ποινικοί δικαίου που επέζησαν της εποχής και δημιούργησαν τους δικούς τους θρύλους παράλληλα με αυτούς του Δόκτορα Κινγκ και του Μάλκομ Χ, επηρεάζοντας άμεσα την ζωή του λούμπεν προλεταριάτου και των φτωχών συνοικιών της Ν. Υόρκης και δη του Χάρλεμ.
Ο Whitehead όπως και στα «Αγόρια του Νίκελ» δεν αφορίζει τον ρατσισμό και την περιθωριοποίηση , ούτε ωραιοποιεί την παραβατικότητα. Αντίθετα θέτει τις πραγματικές διαστάσεις των παράλληλων κοινοτήτων, μαύρων, λευκών και τις υποομάδες, Ιταλοί, Εβραίοι, Έλληνες, μετανάστες, λευκοί χιλμπίλις και πλουτοκράτες. Το δικό του ψηφιδωτό, χωράει τον νέγρο εγκληματία από πεποίθηση που έμαθε την τέχνη του φόνου στον Αμερικάνικο Στρατό στον Β ΠΠ και την μετέφερε στο αστικό πεδίο του Χάρλεμ. Του λευκού μπίτνικ που αγκαλιάζει τα ναρκωτικά και την τζαζ σκηνή, επιζητώντας να λυτρωθεί από το όνομα της οικογένειας που είναι ανάμεσα σε αυτές των πρώτων αποίκων που αγόρασαν την Νέα Υόρκη από τους Ινδιάνους αλλά και του μαύρου μικροεγκληματία Φρέντι, του ξαδέλφου του κεντρικού ήρωα Ρέι Κάρνει, ενός ανθρώπου που άγεται και φέρεται από τη μοίρα, φτωχοδιάβολος που ελπίζει να πιάσει την καλή και χρησιμοποιεί κάθε μέσο , είτε λέγεται η γοητεία του περιθωρίου που ασκεί περιστασιακά σε λευκά κολεγιο κόριτσα για να βρει κρεβάτι να κοιμηθεί για τη νύχτα ή νύχτες. Είτε συνεργασία με πρεζέμπορους και νταβατζήδες για να έχει τα προς το ζην, αποστεωμένος, απισχνασμένος και μόνιμη έννοια για τον ξάδελφο του Ρέι.
Ο Ρέι για τους πελάτες του και τους γείτονές του στο Χάρλεμ, ο Ρέι Κάρνεϊ είναι ένας έντιμος άνθρωπος, ένας μαγαζάτορας που κάνει ό,τι μπορεί για να συντηρήσει τον ίδιο και την οικογένειά του. Ελάχιστοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι αυτή η βιτρίνα κανονικότητας είναι γεμάτη ρωγμές. Αυτή η εικόνα της κανονικότητας, αναδεικνύει τα κενά της, την ευθρυπτότητα της , με μαεστρία από τον Whitehead. Παρέα με την αποκάλυψη του οικογενειακού παρελθόντος του Ρει. Με πατέρα μικροκακοποιό, που τον μεγάλωσε σκληρά, με τη ζώνη βούρδουλα και τις καλές λέξεις να σπανίζουν, με τους κανόνες του δρόμου και αναμνήσεις από συναντήσεις σε πορνεία, τεκέδες και δώρα από άλλους του σιναφιού που επισκέπτονταν τον πατέρα για να κανονίσουν την επόμενη δουλειά. Ο Κάρνει θέλει να λειτουργήσει ο πατέρας του σαν τον βορά στην πυξίδα, ενδεικτικά,ως σημείο αποφυγής.
Όμως η πραγματικότητα στην γεμάτη φυλετικούς διαχωρισμούς που υποχωρούν Νεα Υόρτκη δεν επιτρέπει Αγίους ή αμαρτωλούς. Επικροτεί την ευλυγισία των ηθικών αξίων, με κύριο γνώμονα την επιβίωση. Η μπεσα, η οικογένεια, οι δεσμοί αίματος δοκιμάζονται από την ανάγκη της επιβίωσης. Ο Ρει Κάρνει, καταστηματάρχης, πατέρας ενός μικρού κοριτσιού, δεν γνωρίζει την απαξίωση από τους λευκούς, άλλωστε στοχεύει στο μαύρο αγοραστικό κοινό. Απαξιώνεται από την μαύρη μικροαστική κοινότητα, με τον κανόνα της καφέ σακούλας. Πιο σκούρο δέρμα δεν γίνεται δεκτό σε λέσχες μαύρων ,δεν στηρίζεται οικονομικά. Παρίες σε κοινότητες παριών.,όπως και στις φυτείες, κάποιοι σκλάβοι έχουν καλύτερη θέση. Ο Ρει, θυμάται το παρελθόν του πατέρα του, το αντικρύζει μπροστά του, χάρη στον μικροκακοποιό ξάδερφο του, που τον εμπλέκει στην πρώτη από τις τρεις σπονδυλωτές και εν μέρει αλληλένδετες ιστορίες του βιβλίου.
Ο μικροαπατεώνας ξάδελφος του Ρέι, ο Φρέντι, τον εμπλέκει στη ληστεία του ξενοδοχείου Theresa. Ο Ρέι ανακαλύπτει ότι εγκλιματίζεται με ευκολία στον υπόκοσμο του Χάρλεμ. Η αναδρομή στην οικογενειακή του ιστορία του, ξεκαθαρίζει ότι μέρος του ποτέ δεν έφυγε από εκεί και σύντομα η πελατεία του αποτελείται πλέονκαι από διεφθαρμένους αστυνομικούς, βίαιους γκάνγκστερ, πορνογράφους της πεντάρας και άλλα αποβράσματα εκτός των μάυρων που ονειρεύονται ένα σαλόνι με δόσεις.
Στην πρώτη ιστορία, η αφύπνιση του Καρνει τον οδηγεί σε έναν αγώνα επιβίωσης στον οποίο , το οικογενειακό ιστορικό του πατέρα του, του εξασφαλίζει σκληροτράχηλους αλλά πιστούς συντρόφους και τον βοηθά να μετρηθεί με τον εαυτό του, τα θέλω του και τον κόσμο του μικροεγκλήματος. Από Εβραίους κλεπταποδόχους μέχρι τους νέγρους γκάγκστερ που ελέγχουν το Χάρλεμ.
Στη δεύτερη ιστορία, ο πατέρας του Ρει, παίρνει το πάνω χέρι και τονίζει έστω και μετα θάνατο στο γιο του, τις ηθικές αξίες του πεζοδρομίου με τις οποίες μεγάλωσε και τον ώθησαν να ξεχωρίσει μέσα από το κολέγιο λογιστικής και το δικό του μαγαζί. Ο πατέρας του Κάρνει, με τη σκιά του και τη σκιώδη βοήθεια του, δίνει στο γιο του, το εφαλτήριο για να ανοίξει τα εμπορικά φτερά του αλλά και τον αντίθετο πόλο για να κινηθεί ηθικά στο νέο κόσμο που ανοίγεται μπροστά του, απελευθερώνοντας τον από το άγχος της επιβίωσης στην άμεση καθημερινότητα. Ξεπληρώνει την σκληρή στάση του, με τρόπο που αποτελεί έκπληξη αλλά και δικαίωση του, ως μιας ιδιαίτερης και δύσκολης προσωπικότητας, που με τον τρόπο του, άγαρμπα και πρωτόγονά αγαπούσε τον γιό του. Η μαύρη νομενκλατούρα και τα εγκλήματα του λευκού περιλαίμιου που σε σύγκριση με τους μικροκακοποιούς που συναναστρέφεται ο Ρεί, είναι κλάσεις ανώτερα και βαρύτερης μορφής αποτελούν το γόνιμο έδαφος για τον Whithead για να δώσει ένα δυνατό κοινωνικό μήνυμα. Οι ομοιότητες ανάμεσα στους λευκούς και μαύρους εκμεταλλευτές των εργαζομένων με υποσχέσεις για κοινωνική αποδοχή και ανέλιξη απλά είναι τόσο όμοιες, όσο και η ίδια η φύση του εγκλήματος. Ο ρατσισμός έγκειται μόνο στο ποιος κοιτά το έγκλημα που δεν έχει χρώμα. Όπως χρώμα δεν έχει και η εκδίκηση που ξεφεύγει από τα όρια της αστικής ευγένειας του καταστηματάρχη Ρει και φέρνει στην επιφάνεια τον γιο του κακοποιού που λογαριάζει μόνο άγραφους κώδικες του δρόμου, της φυλακής, τους ντύνει με ψυχιατρικές θεωρίες για να τους ωραιοποιήσει και στρίβει το μαχαίρι στην πληγή που ο ίδιος ανοίγει με υπομονή και ευχαρίστηση, σαδιστικά, θυμίζοντας σε όλους ότι το κοινωνικό στάτους δεν εμπεριέχει αναγκαία το ήθος σε όσους το κατέχουν.
Είναι όμως η τρίτη ιστορία του βιβλίου, που χαρακτηρίζεται από τον πυρετό του Χάρλεμ, την ένταση με την οποία η ηρωίνη κυλά στις φλέβες του Μπίτνικ απόκληρου των πλουσίων μεγαλοαστών της Ν.Υόρκης που σε μια κίνηση εκδίκησης απέναντι στην οικογένεια του, τους στερεί σημαντικά οικογενειακά κειμήλια. Εκεί ο Ρέι καταξιωμένος πλέον καταστηματάρχης βρίσκεται ένα βήμα πριν ην καταστροφή σε μια επιχείρηση που τον ενέπλεξε άθελα τουή έστω χωρίς δόλο ο ξάδελφος του Φρέντι. Θα καταφέρει να επιβιώσει στηριζόμενος στο ένστικτο της επιβίωσης που κληρονόμησε από τον πατέρα του αλλά και με τους παλιούς, μπαρουτοκαπνισμένους συντρόφους του πατέρα του, αρωγούς, που στο πρόσωπο του γιου, βλέπουν κάτι από τον παλιό σύντροφο? Ας αφήσουμε τον Whitehad να απαντήσει σε ένα βιβλίο που πολεμά τις φυλετικές διακρίσεις με τον πιο έξυπνο τρόπο. Δείχνοντας την αληθινή όψη νέγρων και λευκών στο Χάρλεμ, Εβραίοι, μαύροι, πλούσιοι λευκοί, αστυνομικοί και μικροεγκληματίες κινούνται από το ίδια κίνητρα και ανταμείβονται με τον ίδιο τρόπο. Η διαφορά τους δεν είναι στο χρώμα αλλά στις ηθικές αξίες, την πίστη στην οικογένεια, την φιλία, την αγάπη στο χρήμα.
Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που σε βυθίζει σε ένα κόσμο τόσο ρεαλιστικό που μόνο αδιάφορο δεν θα σε αφήσει. Γιατί όπως και στο μαγαζί του Ρει Καρνει, υπάρχει η βιτρίνα και όσα κρύβονται πίσω από αυτή, εκεί που το χρώμα χάνει τη σημασία του, όταν το φως αφήσει μόνο τις σκιές να κυριαρχήσουν.
Comments