Παρίσι, 1792. Η Γαλλική Επανάσταση στο αποκορύφωμά της. Με εντολή της Εθνοσυνέλευσης, οι αστρονόμοι Ντελάμπρ και Μεσέν αναλαμβάνουν να υπολογίσουν την ακριβή απόσταση ανάμεσα σε δύο πόλεις: τη Δουνκέρκη στον βορρά και τη Βαρκελώνη στον νότο. Απώτερος σκοπός αυτής της αποστολής είναι ο προσδιορισμός του μήκους του πρότυπου μέτρου και η καθιέρωση μιας νέας οικουμενικής μονάδας μέτρησης - «για όλους τους ανθρώπους, για όλες της εποχές», όπως διεκήρυττε ο φιλόσοφος και μέλος της Εθνοσυνέλευσης και διαφόρων επιτροπών, Κοντορσέ. Το ταξίδι των δύο αστρονόμων πολύ γρήγορα μετατρέπεται σε περιπέτεια. Οι Ντελάμπρ και Μεσέν διασχίζουν δυσπρόσιτες και αφιλόξενες περιοχές και αντιμετωπίζουν κάθε λογής κινδύνους. Στην πορεία, ο Ντελάμπρ πέφτει σε δυσμένεια από την Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας, ενώ ο Μεσέν συλλαμβάνεται, φυλακίζεται στην Ισπανία και αργότερα εξορίζεται στην Ιταλία. Στη διάρκεια της απομόνωσής του ξαναζεί νοερά τα γεγονότα. Μια σκέψη τον βασανίζει: η πιθανότητα να έχει κάνει λάθος στις μετρήσεις του.
Η περίληψη μιας ιστορίας που ανατέμνει την πιο αιματοβαμμένη περίοδο της Δημοκρατίας, τα χρόνια που οδήγησαν στην έλευση του Ναπολέοντα. Άνεμος αλλαγής στην κοινωνία, ελπίδες για κάτι νέο, περισσότερο τίμιο, ισότητα, ελευθερία, αδελφότητα. Λέξεις που αποφασίζεται να φύγουν από τα βιβλία και να υλοποιηθούν σε κάθε πράξη και πρακτική. Η επιστημονική κοινότητα, με τους Κοντορσέ, Λαβουαζίέ, δεν μένει αμέτοχη. Νέα μέτρα και σταθμά. Ίσα για όλους, καινούργια, δίχως τα ίχνη του παρελθόντος, να αμφισβητούν την εγκυρότητα και την αξία τους. Η αποστάσεις, το βάρος και η μέτρηση του Μεσημβρινού, που θα δώσει το γεωγραφικό μέτρο, κατατάσσοντας την νεότευκτη Γαλλική Δημοκρατία ανάμεσα στις επιστημονικές δυνάμεις του κόσμου, που αλλάζουν τα δεδομένα με μετρήσεις και δεδομένα και όχι μόνο με τσιτάτα. Οι δυο αστρονόμοι, θα βρεθούν στη δίνη των αλλαγών. Από την πτώση της μοναρχίας, την άνοδο των τρομοκρατών της γκιλοτίνας, τον Γαλλο Ισπανικό πόλεμο, μέχρι την έλευση του Βοναπάρτη, εκείνοι θα μείνουν προσηλωμένοι στον σκοπό τους. Ο Ντελάμπρ, περισσότερο διπλωμάτης, θα ολοκληρώσει το έργο, δίχως ποτέ να σφετεριστεί την δουλειά του συναδέλφου του. Ο Μεσέν, με το έργο του να φτάνει μέχρι την Ισπανία, θα απομονωθεί, θα γίνει ένας επιστήμονας ερημίτης, που το όνειρο του, θα τον μαστιγώνει με τη μορφή του εφιάλτη των μετρήσεων και της ορθότητας τους.
Ο Γκετζ σε ένα βιβλίο που ξεκίνησε για κινηματογραφικό σενάριο, παίρνει μια επιστημονική ανακάλυψη και την μετατρέπει σε επιστημονική περιπέτεια. Ήρωες όχι γραμμωμένοι των γυμναστηρίων, αλλά αστρονόμοι που αν και ασθμαίνουν ανεβαίνουν σε καμπαναριά, βουνά και όπου το καθήκον επιτάσσει για να πραγματοποιήσουν μετρήσεις. Περιμένοντας για μέρες μέσα σε καταιγίδες, την αχτίδα του φωτός που θα επιτρέψει την πολυπόθητη μέτρηση. Φυλάσσοντας τα επιστημονικά όργανα τους, που κλέβουν επιτήδειοι, δίχως να αντιλαμβάνονται την αξία τους, στα πλέον απίθανα σημεία. Αντιμετωπίζοντας, ομάδες κακοποιών, αλλά και νεόκοπους λαϊκούς αγωνιστές, που μειδιούν αν δεν γελάσουν κατάμουτρα απέναντι στην επιστημονική σταυροφορία των δύο αστρονόμων. Σε συνθήκες διαρκούς αμφισβήτησης, με την υποψία οτι είναι φιλομοναρχικοί, υπέρ της μιας ή της άλλης παράταξης των επαναστατών, φίλοι των Ισπανών, οι Ντελάμπρ και Μεσέν, δεν σταματούν. Το όνειρο τη μέτρησης του Μεσημβρινού, χαλυβδώνει τη θέση τους, ενάντιά σε κάθε πολιτική αλλαγή, σε κάθε εμπόδιο. Σε μια επταετία που άλλαξε ο πολιτικός χάρτης της Γαλλίας, οι δύο επιστήμονες, περνώντας δια πυρός και σιδήρου, έκαναν το ακατόρθωτο. Ένωσαν την επιστήμη, με το πάθος για αλλαγή και κατάφεραν σε πείσμα πολέμων, επαναστάσεων και καχυποψίας, να φέρουν τον επιστημονικό ορθολογισμό στην Ευρώπη ως θέσφατο. Ένωσαν αγρότες, πολίτες, αστούς και στρατιωτικούς σε έναν κοινό αγώνα, την μέτρηση του Μεσημβρινού. Όμως ο Μεσέν βασανίστηκε από μια αμφιβολία, που του στοίχισε, παρ ολίγον τη ζωή, σε μεγάλο βαθμό την ηρεμία του και σχεδόν την οικογένεια του. Ο Γκέτζ παρακολουθεί τον αστό επιστήμονα που μετατρέπεται σε ερημίτη και αποκαλύπτει το μυστικό του σε ένα βιβλίο που αποτελεί υπόδειγμα, πώς η επιστήμη μπορεί να γίνει το καλύτερο μυθιστόρημα δράσης. Συμπάσχουμε με τους αστρονόμους ανησυχούμε για τον χρόνο που τρέχει. Συμπονούμε τον Κοντορσέ και ακολουθούμε την μοναχική πορεία του τέλους του. Παρακολουθούμε τη Γαλλία να τρώει τα παιδιά της, πλην των δύο αστρονόμων που σε πείσμα των αντιξοοτήτων καταφέρνουν να ολοκληρώσουν μια πρότυπη αποστολή. Αλλά το τέλος θα έρθει όταν λυτρωθεί ο ο Μεσέν, από τον φίλο και συνάδελφο του Ντελάμπρ. Εδώ ο Γκέτζ θα δώσει την ερμηνεία του, με σεβασμό, ανατρέποντας μεγάλο μέρος όσων πιστέψαμε διαβάζοντας το βιβλίο.
Σφιχτοδεμένο, ορθολογιστικό, επιστημονικό όσο χρειάζεται, όπου χρειάζεται, κυλά όπως ξεκίνησε να γράφεται, σαν το σενάριο μια ταινίας. Δεν απλοποιεί τα επιστημονικά κομμάτια, αλλά τα ενσωματώνει στην αφήγηση και έχει τον αναγνώστη κοινωνό της γνώσης όσο και των προσπαθειών των κεντρικών ηρώων. Οι χαρακτήρες γνώριμοι, μιλάμε για πραγματικά πρόσωπα, αντανακλούν τη διαφορετικότητα του επιστήμονα. Ο τακτικός και συνεπής Μεσέν, μαζί με τον Ντελάμπρ και την πιο ανέμελη ματιά του, θα συνδυαστούν για να δώσουν απαντήσεις. Ο Γκέτζ υφαίνει ένα μυθιστόρημα με δυνατή πλοκή, γεμάτη συναισθήματα, εντάσεις και όραμα, που οδηγεί τους δύο κεντρικούς ήρωες. Παράλληλα ζωγραφίζει μια τοιχογραφία των κρίσιμων πρώτων χρόνων της Γαλλικής επανάστασης και συνδυάζει το όραμα των δύο επιστημόνων, με το όραμα ενός ολόκληρου λαού. Το τέλος είναι γλυκόπικρο ,όπως και η πραγματικότητα. Την επανάσταση διαδέχτηκε ο Ύπατος Ναπολέοντας και το νέο μέτρο, η ελεύθερη χρήση των παλιών. Το 1840 η δουλειά της επιστημονικής κοινότητας προς όφελος του λαού και της επανάστασης θα επανέλθει οριστικά και με μόνιμη ισχύ. Απολαύστε το βιβλίο, με μια μεζούρα δίπλα σας και αναλογιστείτε, τα απλά πράγματα που ορίζουν την ζωή μας πόσο κόπο χρειάστηκαν για να μετρηθούν και οροθετηθούν. Ένα βιβλίο που θα κάνει όσους απεχθάνονται τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες, να τα δουν με άλλο μάτι.
Comments