Μυθιστορηματική βιογραφία του μεγάλου Σοβιετικού συνθέτη Σοστακόβιτς ή ένα περιδιάβασμα στη ζωή ενός ανθρώπου που επαφή του με το Σοβιετικό καθεστώς κατέστησε φοβικό.
Ο Σοστακόβιτς στην σκιά μιας δεσποτικής μητέρας από νεαρή ηλικία γνώρισε την αποδοχή από τη Σοβιετική κομματική κουλτούρα για τα φιλεργατικά» τραγούδια –συνθέσεις του. Αρκούσε όμως μόνο ένα άρθρο στην Πράβδα που τον αποκαλούσε εχθρό της μουσικής του λαού, για την όπερα του Ἡ λαίδη του μακμπεθ του Μτσενσκ» για να ανατραπούν όλα. Ο συνθέτης περιγράφει τα προπολεμικά χρόνια στα οποία η αναμονή της επικείμενης σύλληψης του για αντικρατική συμπεριφορά τον οδήγησε να κοιμάται με μια βαλίτσα με τα απαραίτητα ,δίπλα από την πόρτα,. Ο σκοπός αυτής της προετοιμασίας ήταν για να γλυτώσει την υπόλοιπη οικογένεια από προβλήματα και άλλες συλλήψεις. Όμως ο Σοστακοβιτς, ένας άνθρωπος που σκιαγραφείται ως χαμηλών τόνων, ζει και ενδιαφέρεται μόνο για τη μουσική, στην Μόσχα, την Πετρούπολη τον Καύκασο. Αναρωτιέται για το τί θα συνθέσει και αν υπάρχει ανάγκη για μεγάλά μουσικά έργα και δεν αμφισβητεί πρόσωπα και καταστάσεις.
«Τι θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί στον αχό της εποχής? Μόνο η μουσική, που βρίσκεται μέσα μας, η μουσική της ύπαρξης μας, που μερικοί τη μετατρέπουν σε πραγματική μουσική. Και αυτή με τη σειρά της ,αν είναι αρκετά δυνατή, αληθινή και καθαρή έτσι ώστε να καταπνίξει τον αχό της εποχής, μετατρέπεται σε ψίθυρο τη ιστορίας»-Να τι τον στήριζε.
Δυο γάμοι, ένας νεανικός , ο απογαλακτισμός από την μητέρα σατράπη και ένας μεσήλικας πια, με δύο παιδιά, η σύντροφος αυτή τη φορά με κοινά βιώματα από τη Σταλινική τρομοκρατία. Ο Σοστακόβτις, παραμένει ο συνθέτης που θέλει μόνο να γράφει μουσική. Διατάζεται να πάει σε ένα συνέδριο Ειρήνης στην Νέα Υόρκη από τον ίδιο το Στάλιν, που επικοινωνεί τηλεφωνικά μαζί του και αποκαθιστά τη μουσική του μέσα σε μια νύχτα. Εκεί θα γίνει αντικείμενο διεκδίκησης και πολιτικού πόθου, για τις ΗΠΑ που προσπαθούν να τον κάνουν να αυτομολήσει αλλά και για την ΕΣΣΔ που τον έχει παρουσιάσει ως Εθνικό συνθέτη. Η ζωή συνεχίζεται με κομματική νουθεσία, ένα μόνιμα προσκολλημένο σύντροφο υπεύθυνο για την ορθή κομματική διαπαιδαγώγηση του. Η υποχρεωτική ένταξη στο Σοβιετικό Κομουνιστικό κόμμα, η ανασφάλεια και τα ερωτηματικά του χαμηλού τόνων Σοστακοβιτς. Οι εσωτερικές αγωνίες του και η ελπίδα πως η μουσική θα θριαμβεύσει για αυτόν και όσους παραγκωνίστηκαν , ξεπηδάνε με δραματικό τρόπο μέσα από αυτή την χαμηλών τόνων μυθιστορηματική βιογραφία. Ο Μπαρνς, χρησιμοποιεί τα υλικά του κύριου ήρωα του, για να δημιουργήσει ένα βραδυφλεγές φυτίλι που δεν θα ανάψει ποτέ. Έναν άνθρωπο χαμηλών τόνων, έρμαιο της μοίρας και της φιλοπατρίας του σε μια χώρα πολιτικών παιχνιδιών που ζει και κινείται με καύσιμο την αγάπη του για τη μουσική.
Η προλεταριακή καθαρότητα ήταν τόσο σημαντική για τους σοβιετικούς, όσο ήταν η Άρια για τους Ναζί επιπλέον είχε τη ματαιοδοξία ή την απερισκεψία να προσέχει και να θυμάμαι πως αυτό που το Κόμμα έλεγε μέχρι χθες ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με αυτό που έλεγε σήμερα.
«Ήθελε να τον αφήσουν ση ησυχία του με τη μουσική, την οικογένεια και τους φίλους του, απλούστατη επιθυμία κι όμως εντέλει εντελώς μη πραγματοποιήσιμη. Ήθελαν να τον σμιλέψουν και αυτόν όπως τους άλλους. …Απαιτούσαν έναν αισιόδοξο Σοστακόβιτς»
Ο Μπαρνς περιγράφει αυτόν τον χαμηλών τόνων άνθρωπο, ειδικά την εποχή των Σταλινικών διώξεων, με τρόπο που πραγματικά σε κάνει να περιμένεις μαζί του, ασφυκτιώντας το αναπόφευκτο. Η επίσκεψη του στα κεντρικά της NKVD, η αγωνία για το επόμενο κάλεσμα που θα οδηγούσε στην εξορία η εναλλαγή πολιτικών κομισάριων που θα τον νουθετούν , η εναλλαγή προσώπων, που δεν ενημερώνουν ποτέ για την τύχη των προηγουμένων, το άγνωστο σε καθημερινή βάση που τον κατατρώει.
Ο Σοστακοβτις, μέλος της ένωσης Ρώσων συνθέτων, ζει μια ζωή που ορίζεται από πολιτικούς προϊστάμενους. Τον Πρόεδρο της ένωσης, που εξευτελίζει όσους δεν συμβαδίζουν με την κομματική άποψη, με προκλητικά αιχμηρές δημόσιές συναντήσεις αυτοκριτικής και δημόσιας ταπείνωσης. Τα στελέχη της ασφάλειας και τους πολιτικούς καθοδηγητές, που ευχαριστιούνται να «στριμώχνουν» τον γνωστό συνθέτη. Μια ζωή χαμηλών τόνων, που η πολιτική κατάσταση του δημιουργεί ερωτηματικά αν αξίζει το έργο του, ενώ η διεθνής αναγνώριση του αποτελεί προστασία αλλά και κίνδυνο να υποπέσει σε δυσμένεια ως προδότης.
Ένας άνθρωπος που η δημιουργικότητα του, η αγάπη του για τη μουσική, ευνουχίζεται από ένα καθεστώς που επιζητά ομοιομορφία και αποδιοπομπαίους τράγους ή τεχνητά είδωλα. Ο Σοστακόβτις, που επιζεί, σιωπά, δημιουργεί με το βλέμμα στις δύο γυναίκες της ζωής του, φιλόπατρις αλλά και μόνιμα εγκλωβισμένος σε παιχνίδια εξουσίας που δεν θέλει να συμμετέχει, ούτε καν ως παρατηρητής.
Ένα δυνατό βιβλίο για τη ζωή ενός επώνυμου στην πάλαι ποτέ κραταιά Σοβιετική Ένωση. Ένα βιβλίο για την επιβίωση ενός χαμηλού τόνων ανθρώπου σε μια κομματική ζούγκλα .Απολαυστική μυθιστορηματική βιογραφία με την οποία ταυτίζεσαι σε κάθε επίπεδο.
Comments